Klostridija (Clostridium difficile) je bakterija koja izaziva tešku infekciju debelog creva. Simptomi mogu varirati od dijareje do oštećenja debelog creva koje može biti opasno po život. Ova opasna bakterija često se naziva i bolnička bakterija.
Klostridija/ bolnička bakterija – šta je i kako je nastala?
Klostridija (Clostridium) je porodica štapićastih bakterija koja živi u zemljištu, ali i u crevima ljudi.
U ljudskom organizmu postoji nekoliko vrsta ove bakterija, ali većina nije opasna po zdravlje. Međutim, postoje i one koje jesu i koje mogu izazvati ozbiljna oboljenja poput gasne gangrene, tetanusa, botulizama i pseudomembranoznog kolitisa.
Jedna od najopasnijih je Clostridium difficile (C. difficile ili C. diff.) koja izaziva ozbiljnu bolest poznatu pod imenom pseudomembranozni kolitis, odnosno teško oboljenje debelog creva.
Najčešće se javlja nakon dugotrajne upotrebe jakih antibiotika ili kod osoba koje su nedavno boravile ili borave u bolnici. Tako je i dobila svoj drugi naziv pod kojim je poznata – bolnička bakterija.
Takođe, najčešće pogađa starije osobe koje su u bolnicama ili u ustanovama za dugotrajnu negu, kao i hronične bolesnike koji imaju oslabljen imuni sistem, ali mogu se zaraziti i mlađe osobe koje nisu u pomenutim ustanovama. Deca ređe oboljevaju od infekcije klostridijom.
Koliko traje lečenje klostridije
Lečenje infekcije klostridijom zavisi od težine infekcije i simptoma koje izaziva, opšteg zdravstvenog stanja i prethodne istorije bolesti (uključujući i ranije infekcije klostridijom), kao i da li je potrebno bolničko lečenje ili je pacijent na terapiji kod kuće.
Zašto je bakterija klostridija toliko otporna
Prema navodima američkog Centra za kontrolu i prevenciju bolesti (CDC), bakterija klostridija proizvodi spore koje mogu da žive na otvorenom ili u prljavštini do dve godine. Obična sredstva za dezinfekciju nisu efikasna protiv spora. To znači da čak i ako ubijete bakteriju klostridije, spore i dalje mogu biti prisutne, zbog čega se bolest može vratiti.
Bolnička bakterija simptomi
Do pojave infekcije klostridijom dolazi nakon što se poremeti crevna flora. Bakteriju koja inače živi u našim crevima u određenoj, maloj količini, pod kontrolom drže “dobre” bakterije. Kada se ravnoteža u crevima poremeti, bakterije klostridije se namnože i tada stvaraju problem.
Najčešće do toga dolazi nakon upotrebe antibiotika koji mogu uništiti i štetne, ali i dobre bakterije u crevima što omogućava klostridiji umnožavanje. U zavisnosti koliko se brzo to dešava, zavisi i kada će se pojaviti prvi simptomi.
Najčešće, simptomi infekcije klostridijom pojavljuju se u roku od 5 do 10 dana nakon početka uzimanja antibiotika, ali mogu se pojaviti već prvog dana, kao i tri meseca kasnije.
Blaga do umerena infekcija
Najčešći simptomi blage do umerene infekcije su vodena dijareja tri ili više puta dnevno koja traje duže od jednog dana i blagi grčevi i osetljivost u stomaku.
Teška infekcija
Ljudi koji imaju tešku infekciju mogu postati dehidrirani i možda će morati da budu hospitalizovani. Klostridija može izazvati upalu debelog creva koja ponekad može izazvati krvarenje ili gnoj.
Simptomi teške infekcije uključuju: vodenu dijareju 10 do 15 puta dnevno, grčeve i bol u stomaku koji mogu biti jaki, brze otkucaje srca, dehidraciju, groznicu, mučninu, povećan broj belih krvnih zrnaca, insuficijenciju bubrega, gubitak apetita, otečen stomak, gubitak težine, krv ili gnoj u stolici.
Teška infekcija može izazvati upalu creva koja dovodi do proširenja debelog creva (koji se takođe naziva toksični megakolon) i sepse. Ljudi koji imaju ova stanja primaju se na odeljenje intenzivne nege.
Ko je u opasnosti od infekcije klostristrdijom?
Prema navodima američkog Centra za kontrolu i prevenciju bolesti (CDC) sledeće grupe ljudi su u najvećem riziku od infekcije bakterijom klostridije:
Osobe koje sada uzimaju ili su nedavno uzimali antibiotike. Rizik se povećava ako uzimate lekove širokog spektra koji ciljaju širok spektar bakterija, koristite više antibiotika ili uzimate antibiotike tokom dužeg vremenskog perioda
Odrasli koji imaju 65 godina ili više. Rizik od inficiranja je 10 puta veći kod osoba starijih od 65 godina nego kod mlađih osoba
Osobe koje su trenutno ili su nedavno bile hospitalizovani, posebno na duži period
Osobe koji žive u staračkom domu ili ustanovi za dugotrajnu negu
Osobe koje imaju ozbiljnu osnovnu bolest ili oslabljen imuni sistem kao rezultat zdravstvenog stanja ili lečenja (kao što je hemoterapija)
Osobe koje su imale operaciju abdomena ili gastrointestinalnu proceduru
Osobe koji imaju bolest debelog creva kao što je inflamatorna bolest creva ili kolorektalni rak
Osobe koji su ranije imali infekciju klostridijom
Klostridija ishrana
Ishrana bi trebalo da se sastoji od namirnica koje pomažu u ublažavanju ili smanjenju dijareje. U početku, lekar vam može preporučiti ishranu koja se sastoji od dosta tečnosti, ali ova dijeta se može bezbedno primeniti samo nekoliko dana.
Važno je jesti hranu koja sadrži probiotike kako bi se creva napunila dobrim bakterijama, posebno ako su antibiotici uzimani dugotrajno. Studija iz 2018. godine pokazala je da je upotreba probiotika pomogla da se smanji dijareja kod onih sa klostridijom, bez ikakvih neželjenih efekata.
Probiotici se mogu naći i u određenim namirnicama, poput fermentisanih proizvoda, uključujući jogurt i kefir. Važno je obratiti pažnju da li fermentisani prehrambeni proizvodi sadrže žive kulture. Hrana bogata probioticima kao što su jogurt i kefir ne bi trebalo da sadrže šećer, jer šećer podstiče rast loših bakterija u crevima.
Probiotički dodatak koji se izdaje bez recepta ili na recept može biti od koristi, ali obavezno se
konsultujte sa svojim lekarom pre nego što uzmete bilo koju vrstu suplemenata.
Rastvorljiva vlakna
Studije su pokazale da ishrana bogata rastvorljivim vlaknima može pomoći da se eliminiše klostridija (i druge vrste bakterijskih infekcija u crevima). Namirnice koje sadrže rastvorljiva vlakna uključuju zob, ovsene mekinje, zobene pahuljice, pasulj, jagode, jabuke i citrusno voće.
Neki stručnjaci preporučuju uzimanje pahuljica od banane kako bi se sprečila dijareja. Banane imaju pektin (rastvorljivo vlakno), koji može pomoći da se uspori pražnjenje creva i smanji učestalost dijareje.
Takođe, preporučuje se više manjih obroka u toku dana. Veliki obroci ili grickalice mogu pojačati dijareju.
Hrana koju treba izbegavati
Namirnice koje sadrže nerastvorljiva vlakna uključuju orašaste plodove, semenke, kožicu jabuke, pšenicu, pšenične mekinje, ječam, cveklu, šargarepu, kupus i povrće krstaša.
Klostridija prenošenje
Bakterija klostridije prisutna je u stolici, kako ljudskoj, tako i životinjskoj. Prenosi se kontaktom rukama. U bolničkim uslovima, klostridija se može preneti na pacijente preko ruku zdravstvenog osoblja koje je imalo kontakt sa kontaminiranim pacijentima ili njihovom stolicom.
Ljudi se mogu zaraziti ako dodirnu predmete ili površine koje su kontaminirane fekalijama, a potom dodirnu usta.
Da li je klostridija zarazna
Da, jeste. Bakterije mogu preneti osobu na osobu, najčešće kontaktom rukama. Takođe, dugo žive na površinama, kao što su toaletne daske, telefoni i kvake. Dobra higijena može vam pomoći da izbegnete zarazu ovom bakterijom.
Klostridija lečenje i terapija
Najčešće, lečenje klostridije podrazumeva ukidanje antibiotika koje je pacijent uzimao pre pojave infekcije i zamenu nekim drugim antibioticima. Takođe, često se zbog dehidriranosti organizma uvodi i infuzija.
Deo terapije su i probiotici čiji je cilj da sačuvaju dobre bakterije u crevnoj flori koje drže niko bakterija klostridije pod kontrolom, tako da ne bude opasna po zdravlje. Najčešće se preporučuje se upotreba probiotika koji sadrže probiotsku kulturu Saccharomyces boullardii.
Klostridija u stolici
Da bi se potvrdila dijagnoza klostridije, najčešće je neophodno uraditi analizu uzoraka stolice pacijenata. Ovom analizom utvrđuje se prisustvo toksina koje bakterija proizvodi, ali ne i samo prisustvo bakterije.
Analiza uzorak stolice u pojedinim slučajevima nike dovoljna, već se pacijenti upućuju na rendgenski snimak stomaka i/ili na test krvi.
Boja stolice kod klostridije
Boja stolice može žuta, smeđa, zelena. Uglavnom je svetlije boje.
Klostridija dezinfekcija
Smatra se da se ova baterija prenosi preko ruku ili preko kontaminiranog okruženja. Zbog toga je obavezna pojačana dezinfekcija prostorija u kojima se nalaze pacijenti zaraženi klostridijom. Preporučuje se dekontaminacija prostorija u kojima borave zaraženi pacijenati upotrebom hipohlorita (razblaženog 1/10) ili sporicidnog proizvoda.
Nedavno su uvedene i nove metode „bez dodira“ za dezinfekciju prostorija. Najviše se koriste sistemi ultraljubičastog (UV) svetla ili vodonik peroksida. Ipak, iako nove metode za dezinfekciju prostorija dopunjuju, ne mogu zameniti svakodnevno čišćenje.
Izvor: nova.rs
