U Srbiji grejna sezona počinje od 15. oktobra. Da li će radijatori biti topli na taj dan ili ne, zavisi od vremenskih uslova. Građani koji se greju na druge načine sigurno već uveliko spremaju plan za hladnije dane. S obzirom na to da se svake godine vodi diskusija o cenama grejanja, koje neprestano rastu, kakva je situacija severnije, tačnije u Švedskoj i na koje načine prave uštedu u potrošnji energije i na računima.
Šveđani koriste nekoliko metoda za grejanje i štednju energije, pri čemu je daljinsko grejanje jedan od ključnih sistema. Oko 55% domaćinstava i komercijalnih zgrada u Švedskoj koristi ovaj sistem. Daljinsko grejanje koristi otpadnu toplotu iz industrije i kombinovanih postrojenja za proizvodnju električne energije i toplote, čime se smanjuje upotreba fosilnih goriva i emisija CO2. Na primer, skoro 90% toplote u ovim sistemima dolazi iz obnovljivih izvora ili reciklirane toplote.
U cilju štednje energije, švedski sistem grejanja se fokusira na poboljšanje energetske efikasnosti zgrada, kao što je bolja toplotna izolacija i korišćenje toplotnih pumpi, koje generišu oko 20-25% energije za grejanje. Ove tehnike smanjuju ukupnu potrošnju energije i povećavaju uštedu, piše „Open Access Governmant„.
Šveđani su poznati po svojoj efikasnosti i održivosti u mnogim aspektima života, uključujući i grejanje. S obzirom na hladne zime, grejanje je neophodnost, ali način na koji to rade pokazuje njihovu posvećenost ekološkoj održivosti i štednji energije. Evo kako se šveđani greju i štede na grejanju.
Korišćenje daljinskog grejanja
Daljinsko grejanje je veoma rasprostranjeno u Švedskoj, pokrivajući oko 90% zgrada u urbanim sredinama. Ovaj sistem podrazumeva centralizovanu proizvodnju toplote koja se distribuira putem vrelovodnih mreža do stambenih zgrada i kuća.
Kako štede:
Kombinovana proizvodnja toplote i struje (CHP): Mnoge daljinske grejne stanice koriste tehnologiju kombinovane proizvodnje struje i toplote (CHP), što omogućava maksimalno iskorišćavanje goriva i minimalne gubitke energije.
Korišćenje biogoriva: Većina sistema koristi biomasu (drvni otpad, pelete) ili biogas, što smanjuje emisije ugljen-dioksida. Ovi obnovljivi izvori energije čine sistem grejanja održivim i ekološki prihvatljivim.
Geotermalna energija
Švedska je lider u korišćenju geotermalnih pumpi za grejanje. Ove pumpe koriste toplotu iz zemlje, koja je konstantna tokom cele godine, za grejanje prostora i vode.
Kako štede:
Efikasnost: Geotermalne pumpe troše vrlo malo električne energije, a mogu proizvesti tri do četiri puta više toplote nego što je potrebno za njihov rad.
Niski operativni troškovi: Iako je početna investicija veća, geotermalni sistemi dugoročno donose značajnu uštedu, jer smanjuju troškove grejanja za čak 60-70%.
Izolacija zgrada i energetska efikasnost
Zgrade u Švedskoj su izuzetno dobro izolovane, što omogućava da unutrašnja temperatura ostane stabilna uz minimalne gubitke energije. Moderna gradnja u Švedskoj često koristi pasivne kuće koje su dizajnirane da koriste minimalnu energiju za grejanje i hlađenje.
Kako štede:
Visokokvalitetna izolacija i prozori: Koriste se troslojni prozori sa niskim koeficijentom provodljivosti i debeli slojevi termoizolacije na zidovima, podovima i krovovima.
Pametni sistemi za ventilaciju: Mnoge švedske kuće imaju sisteme ventilacije sa povratom toplote, koji vraćaju većinu toplote iz izduvnog vazduha.
Pametna tehnologija i regulacija temperature
Šveđani koriste pametne termostate i druge tehnologije koje automatski prilagođavaju temperaturu u zavisnosti od vremena, prisutnosti ukućana, ili dnevnih/večernjih režima.
Kako štede:
Pametni termostati: Ovi uređaji omogućavaju daljinsku kontrolu temperature i programe koji smanjuju grejanje kada niko nije kod kuće ili noću kada je potrebna niža temperatura.
Zonirano grejanje: Umesto grejanja cele kuće, često se greju samo one prostorije koje su trenutno u upotrebi.
Obnovljivi izvori energije
Osim geotermalnih pumpi, Švedska se oslanja i na energiju vetra i solarnu energiju, koja se koristi ne samo za proizvodnju električne energije, već i za grejanje vode i podršku grejnim sistemima.
Kako štede:
Solarni paneli: Solarni kolektori za zagrevanje vode i hibridni sistemi koji integrišu solarne panele sa grejnim sistemima mogu smanjiti potrošnju energije za grejanje
Subvencije i programi za energetsku efikasnost
Švedska vlada podstiče korišćenje energetski efikasnih rešenja putem različitih subvencija i poreskih olakšica za građane koji ulažu u obnovljive izvore energije ili unapređuju energetsku efikasnost svojih domova.
Kako štede:
Subvencije za obnovljive izvore energije: Vlasnici kuća koji prelaze na obnovljive izvore energije kao što su solarni paneli ili geotermalne pumpe mogu dobiti značajne subvencije ili poreske olakšice.
Da li su Šveđani zadovoljni grejanjem u svojoj zemlji?
Mišljenja Šveđana o sistemima grejanja, posebno o daljinskom grejanju, su podeljena. Iako je sistem daljinskog grejanja visoko efikasan i koristi obnovljive izvore energije, cene su se značajno povećale u poslednjih nekoliko godina. U 2023. godini, na primer, prosečna cena grejanja porasla je za 8%, dok su u nekim opštinama povećanja dostigla čak 30%. Ova poskupljenja su izazvala nezadovoljstvo među korisnicima, posebno zbog toga što grejni operateri nemaju potpunu slobodu da često menjaju cene, što dovodi do sporog prilagođavanja troškovima goriva. Ovo izaziva frustracije i pritiske na tržištu grejanja, piše „S&B Global„.
Međutim, mnogi Šveđani su i dalje zadovoljni visokim stepenom energetske efikasnosti sistema i njegovim doprinosom smanjenju emisije ugljen-dioksida. Uprkos povećanju cena, daljinsko grejanje ostaje dominantan i važan sistem grejanja u zemlji, posebno u urbanim sredinama.
Izvor: nova.rs
