Plućna hipertenzija je ozbiljno stanje koje uzrokuje visok pritisak u krvnim sudovima koji povezuju srce i pluća. Smatra se retkom bolešću, može da se javi u svakom uzrastu, a dva do četiri puta je češće kod žena nego kod muškaraca.
Simptomi poput konstantnog umora, kratkog daha, otečenih zglobova nogu, bolova u grudima, vrtoglavice i malaksalosti mogu biti simptomi plućne hipertenzije, veoma teške bolesti Foto: Profimedia
– Plućna hipertenzija predstavlja širok pojam koji karakteriše povišen krvni pritisak u plućnoj cirkulaciji, a može se javiti u sklopu brojnih hroničnih bolesti. Poseban oblik predstavlja plućna arterijska hipertenzija, ili skraćeno PAH, za koju je indikovana primena vazodilatatorne terapije i kojom se bavimo na Odeljenju za plućnu hipertenziju Instituta za plućne bolesti Vojvodine. Ova bolest dovodi do povećanog rada desne komore, što uzrokuje srčanu slabost – objašnjava dr Slađana Radosavljević, koja vodi Dnevnu bolnicu za plućnu hipertenziju u Institutu za plućne bolesti Vojvodine.
Simptomi poput konstantnog umora, kratkog daha, otečenih zglobova nogu, bolova u grudima, vrtoglavice i malaksalosti mogu biti simptomi plućne hipertenzije, veoma teške bolesti, kaže doktorka Slađana Radosavljević
Simptomi i klinički znaci plućne hipertenzije su vrlo nespecifični, a najčešće su to slabost, malaksalost, umor i kratak dah.
– Kako bolest napreduje, tako se tegobe intenziviraju, sa pojavom otoka potkolenica, stomaka, cijanozom (plavičasta prebojenost) usana, lupanjem i preskakanjem srca, bolovima u grudima i gubitkom svesti.
Prema uzroku i patofiziološkim mehanizmima, plućna hipertenzija se klasifikuje u pet grupa.
– Najčešće nastaje kao posledica levostrane srčane slabosti, npr. posle preležanog infarkta miokarda, ili oboljenja srčanih zalistaka, ili u skopu hroničnih plućnih bolesti kao što je hronična opstruktivna bolest pluća ili fibroza pluća.
Plućna arteijska hipertenzija može da nastane iz nepoznatih razloga (idiopatska), zbog naslednih genetskih mutacija, usled upotrebe lekova za suzbijanje apetita ili zloupotrebe narkotika (poput metamfetamina), usled urođenih srčanih mana, poremećaja vezivnog tkiva (skleroderma, lupus), HIV infekcije ili ciroze jetre.
– Takođe, plućna hipertenzija može da nastane kao posledica tromboembolije pluća ili da bude nepoznatog ili multifaktorijalnog mehanizma nastanka, kao što su hematološka ili sistemska oboljenja poput sarkoidoze, neurofibromatoze ili vaskulitisa.
Kateterizacija, zlatni standard u dijagnostici
Rizične grupe predstavljaju upravo pripadnici prve grupe plućne hipertenzije (PAH grupa).
– To su oboleli od sistemskih bolesti vezivnog tkiva, od čega je najznačajnija sistemska skleroderma, oboleli od HIV-a ili ciroze jetre. Kod ovih pacijenata preporučen je ultrazvuk srca.
Nakon ultrazvuka srca procenjuje se mogućnost za kateterizaciju desnog srca, koja predstavlja zlatni standard u postavljanju dijagnoze.
– Na redovnim kontrolama prate se vitalni parametri, krvni pritisak, puls, saturacija kiseonikom, gasna analiza krvi, laboratorijski parametri (krvna slika, parametri jetrene i bubrežne funkcije, NT-proBNP), šestominutni test hoda, ehokardiografski pregled i, nešto ređe, kateterizacija desnog srca.
Ako se ne leči, ugrožava život
Lečenje plućne arterijske hipertenzije podrazumeva primenu vazodilatatora, koju indikuje Komisija za plućnu hipertenziju, kao i suportivne, a u određenim grupama i antikoagulantne terapije.
– Od vazodilatatorne terapije primenjuju se inhibitori fosfodiesteraze pet (sildenafil i tadalafil), antagonisti endotelinskih receptora (bosentan, ambrisentan i macitentan) i prostaciklininski preparati. Od suportivne terapije se primenjuju diuretici, preparati gvožđa i gastroprotektivi. Kada dođe do razvoja respiratorne insuficijencije, primenjuje se koncentrator kiseonika. Za bolesnike kod kojih bolest napreduje uprkos maksimalnoj medikamentoznoj terapiji, razmatra se transplatacija pluća.
Ukoliko se ostavi nelečena, plućna arterijska hipertenzija dovodi do razvoja desnostrane srčane insuficijencije i smrti.
– Pravovremena dijagnoza i redovne kontrole su stoga značajni za poboljšanje kvaliteta života i prognozu.
Saveti za obolele
– Obolelima se savetuje higijensko-dijetetski režim (redukovan unos soli), primena kontracepcije s obzirom na visokorizični tok trudnoće, redovne kontrole i primena preporučene terapije, umerena fizička aktivnost i određena ograničenja prilikom putovanja avionom i na veće nadmorske visine.
izvor:zena.blic.rs
